نورو لیدرشیپ، علمی برای رهبران اثربخش!

قبل از هرچیز، این ویدئوی چند ثانیه‌ای را ببینید:

 

بعد از جشن فارغ‌التحصیلی دانشگاه کینگز در رشته نوروسانیس، یکی از همراهانم در جشن از من پرسید که حالا مهم‌ترین چیزهایی که در این دو سال یاد گرفتی چه بود؟ در بین سه پاسخ من، بدون شک «نورولیدرشیپ» حضور داشت. علم رهبری با شناخت مغز یا همان رهبری مغزمحور.

من این شانس را داشتم که درس نورولیدرشیپ را با خانم دکتر تارا سوارت Tara Swart بگذرانم و جزو معدود افرادی بودم که مفاهیم این درس را با همه وجودم درک می‌کردم! چون مثل اکثر همکلاسی‌هایم یک دانشجوی جویای کار نبودم، بلکه در جایگاه یک کارآفرین سریالی و یک مدرس رهبری وارد دانشگاه شده بودم. شاید من بیشتر از هر کس دیگری اهمیت این موضوع را می‌دانستم. مخصوصا که سال‌های زیادی از زندگی‌ام صرف مطالعه و بررسی این موضوع شده بود و بسیاری از مفاهیم را با تمام وجودم تجربه کرده بودم.

شما به عنوان یک مدیر، روزانه با آدم‌های زیادی سروکار دارید. پرسنل، مشتری، همکاران، مشاوران، اعضای تیم و …

اجازه بدهید همین ابتدا به شما بگویم که:

کلمه نورولیدرشیپ یعنی چه؟

Neuroleadership یا همان نورولیدرشیپ از ترکیب دو کلمه ساخته شده:

۱) نوروساینس یا علم اعصاب:

نوروساینس به این موضوع می‌پردازد که مغز ما چطور کار می‌کند؟ یا چطور درست کار نمی‌کند و چطور می‌تواند عملکرد بهتری داشته باشد. اگر می‌خواهید درباره نوروساینس بیشتر بدانید مقاله زیر را به شما پیشنهاد می‌دهیم:

نوروساینس چیست؟ تاریخچه، حقایق و داستان‌ها

۲) لیدرشیپ به معنی رهبری:

هنر و علم هدایت افراد برای دستیابی به یک هدف مشترک.

نکته مهم: رهبر یک تفاوت اساسی با مدیر دارد: در کنار مدیریت و برنامه‌ریزی، چشم‌انداز و استراتژی شفافی از آینده ارائه می دهد.

شاید رهبری مغز محور ترجمه قابل قبولی برای این مفهوم باشد، هرچند در ادامه از کلمه نورولیدرشیپ استفاده خواهیم کرد. بنابراین نورولیدرشیپ یعنی هدایت افراد با در نظر گرفتن علم اعصاب.

تاریخچه نورو لیدرشیپ

برای بررسی تاریخچه نورو لیدرشیپ باید سوار یک سفینه شویم و به دهه ۱۹۹۰ سفر کنیم! جایی که کارآفرین استرالیایی به نام دکتر دیوید راک (David Rock) برای اولین بار مفهوم نورو لیدرشیپ را مطرح کرد. او بنیانگذار موسسه‌ای به همین نام است و کتاب‌های مختلفی در این زمینه تالیف کرده‌است (از جمله کتاب your brain at work). پروفسور راک فعالیت خود را در بیش از ۲۴ کشور توسعه داده و با گرد هم آوردن دانشمندان علوم اعصاب، برای گسترش آگاهی در زمینه‌های رهبری مغز محور تلاش می‌کند.

چرا نورو لیدرشیپ مهم است؟

نورو لیدرشیپ کمک می‌کند ضمن شناخت بهتر آنچه در مغز خودتان، کارمندانتان و مشتریان می‌گذرد، تصمیمات بهتری بگیرید، بهتر ارتباط برقرار کنید استراتژی‌های درستی انتخاب کنید و عملکرد خودتان و همکارانتان را بهبود ببخشید.

راز موفقیت مدیرانی که همزمان چندین مجموعه را هدایت می‌کنند و با صدها کارمند سروکار دارند و در عین حال، به تمام امور زندگی شخصی‌شان می‌رسند، دقیقا در مفهوم نورو لیدرشیپ نهفته‌است. کارآفرینان سریالی (مدیرانی که کسب‌و‌کارهای متفاوتی را به طرز شگفت‌انگیزی مدیریت می‌کنند) احتمالا سال‌هاست آگاهانه یا ناآگاهانه از نورولیدرشیپ استفاده می‌کنند.

تفاوت لیدرشیپ و نورو لیدرشیپ

مهم‌ترین تفاوت رهبری (لیدرشیپ) و رهبری مغزمحور (نورو لیدرشیپ) در این جمله خلاصه شده است: در بحث لیدرشیپ، ممکن است سلیقه‌های شخصی یک رهبر بزرگ مدنظر قرار بگیرد. مثل زمانی که استیو جایز را یک رهبر بزرگ بدانیم. اما نورو لیدرشیپ بر اساس پژوهش‌های علمی و مبتنی بر شواهد کافی استوار است و خبری از سلایق شخصی نیست (در دوره رایگان تفاوت علم و شبه علم با این شواهد علمی بیشتر آشنا شوید).

در جدول زیر به سایر تفاوت‌های این دو مبحث اشاره شده:

عامل تفاوت	لیدرشیپ	نورو لیدرشیپ
دقت	زیاد	بسیار زیاد
زمان پیدایش	از زمان پیدایش بشریت	حدود دو دهه
تمرکز اصلی	الهام بخشی، انگیزه و هدایت	درک فرآیندهای مغزی زیربنای رفتار، تصمیم گیری و انگیزه
رویکرد	متکی بر رفتار و تجارب شخصی برای تاثیر بیشتر بر دیگران	متکی بر شیوه‌های علمی برای بهینه سازی شیوه‌های رهبری و سازگاری آن‌ها با موقعیت‌های مختلف
ابزار	ابزارهای سنتی مثل ارتباط، تفویض اختیار و بازخورد	ابزارهای جدید و علمی مثل مباحث هوش هیجانی، ذهن آگاهی و سیستم‌های مدرن پاداش
شیوه ارزیابی	دستیابی به اهداف، رضایت کارکنان و عملکرد کلی	تاثیر شیوه‌های رهبری بر فعالیت مغز، فرآیندهای تصمیم گیری و وضعیت رفاه کارکنان

نقل قولی از پیام بهرام‌پور:

«دکتر تارا سوارت (Tara Swart) یکی از اساتید من در کینگز کالج لندن بود. پزشک، عصب‌شناس، متخصص علوم اعصاب و مشاور لیدرشیپ. تجربه‌ها و مطالعاتش را در کتابی به نام Neuroscience for leadership منتشر کرده  با بهترین رهبران جهان همکاری می‌کند تا بتواند با بهبود انعطاف پذیری ذهن و عملکرد مغز، توانایی انسان را برای مدیریت استرس و تنظیم هیجانات افزایش دهد. برای خود من بسیار جالب بود که یکی از مهم‌ترین اجزای رهبری مغز محور مدیریت استرس است! یعنی شاید ذهن ما به سمت موضوعات بسیار پیچیده‌ای برود اما در واقعیت، مدیریت استرس خودمان یکی از مهم‌ترین گام‌ها برای رهبری دیگران است»

کاربرد نورو لیدرشیپ چیست؟

با کمی دقت به رفتار انسان‌ها، می‌توان به این نتیجه رسید که منشاء همه رفتارها «مغز» است. کنترل حرکات، پردازش اطلاعات، تصمیم گیری، مدیریت احساسات، حافظه، خلاقیت، زبان، شخصیت و سایر فاکتورها و رفتارهای انسانی در نهایت به «مغز» می‌رسد.

شناخت دقیق‌تر سیستم فوق پیشرفته و تکامل یافته‌ عصبی که در تمام جنبه‌های زندگی تاثیر مستقیم و انکار نشدنی دارد، به ما کمک می‌کند الگوهایش را بهتر آنالیز کنیم و با پیش بینی عملکرد آن، تصمیمات بهینه‌تری داشته باشیم. به طور کلی، نورو لیدرشیپ یا رهبری مغز محور می‌تواند بر هدایت همه چیز (از زندگی شخصی گرفته تا جنبه‌های تجاری و کلان) اثر بگذارد و ضمن افزایش آگاهی ما از ماشین تصمیم گیرنده عجیب و غریبمان، موفقیت را دست یافتنی‌تر کند.

یک تکنیک ساده از نورو لیدرشیپ

با ارائه یک مثال از نورو لیدرشیپ، متوجه خواهید شد که چقدر می‌تواند در مدیریت و حل و فصل چالش‌های سازمانی کمک کند.

مثلا اجازه دهید به روش قالب اکثر مدیران توجه کنیم که یک کار را بدون توضیحات اضافه به یک نفر محول می‌کنند و نتیجه آن می‌شود کاهش حس مشارکت و به اصطلاح کم کاری کارمند.

اما با دانستن نوروساینس متوجه می‌شویم که برای افراد چرایی کار از چگونگی کار مهم‌تر است بنابراین یک رهبر مغز محور  قبل از ارائه یک وظیفه، توضیح دهید که «چرا» قرار است چنین کاری انجام شود؟ و سپس نحوه انجام این کار را مطرح می‌کند.

مثلا به جای این که به یک سرایدار بگوییم: «اینجا را حسابی تمیز کن»، با گفتن این که «یه مهمان مهم از آلمان داریم که به همه جزئیات توجه می‌کنه و باید حرفه‌ای باشیم، حسابی ما رو سربلند کن» حسی در او ایجاد می‌کنیم که بسیار جدی‌تر این کار را انجام می‌دهد.

چرا این روش کارساز است؟

وقتی دلیل و منطق پشت یک کار برای فرد مشخص شود، بخش‌های مربوط به پاداش در مغز فعال می‌شوند و در نتیجه مشارکت بیشتر و حتی یافتن راهکارهای خلاقانه‌تر اتفاق می‌افتد.

حیطه‌های مورد استفاده در نورو لیدرشیپ:

۱) تصمیم گیری و حل مساله: مثال می‌زنیم: شاید معتقد باشید که زن‌ها در مدیریت از مردها ضعیف‌ترند و تصمیم بگیرید مدیرانتان را از بین مردها انتخاب کنید. این یک خطای ذهنی است. نورو لیدرشیپ جهت‌گیری‌های اشتباه را از شما می‌گیرد تا کم اشتباه‌ تصمیم بگیرید و مسائل را بهتر حل کنید.

تفکر نقاد به ما کمک می‌کند عمیق‌تر فکر کنیم و کمتر فریب بخوریم. این دوره را به صورت رایگان از اینجا ببینید.

۲) ارتباطات: یک رهبر مسلط به نورو لیدرشیپ، می‌داند که چگونه باید با همکاران یا کارمندانش همدلانه رفتار کند یا چگونه انتظاراتش را توضیح دهد. ارتباطات اجتماعی چنین رهبری فراتر از آدم‌های عادی توسعه پیدا می‌کند.

۳) مدیریت عملکرد دیگران: وقتی اجزای مختلف مغز را بشناسید، خیلی خوب می‌دانید که چگونه به تیم فروشتان پاداش بدهید یا چگونه نقاط ضعف همکارتان را بهتر کنید.

۴) مدیریت تغییر: رهبری که مغز خودش و همکارانش را مثل کف دستش می‌شناسد، موقع اعمال یک تغییر در سازمان می‌داند چه کار کند که تغییر هم راحت‌تر پذیرفته شود و هم اثرش ماندگارتر باشد.

۵) مدیریت و کنترل هیجانات: مدیری که روز قبل از برگزاری یک سمینار مهم، به کارمندانش فشار زیادی وارد می‌کند موفق‌تر است یا مدیری که آن‌ها را به مدیتیشن دعوت می‌کند؟!

نورولیدرشیپ به چه نکاتی توجه می‌کند؟

رهبری مغزمحور به بررسی رابطه بین مغز و رهبری می‌پردازد و همان‌طور که گفته شد، مبتنی بر شواهد علمی است. در این حیطه، نظرات سلیقه‌ای کمرنگ هستند و هرچه که مطرح می‌شود، از فیلتر علم رد شده است. همین موضوع باعث می‌شود که این شیوه رهبری به راهکارهای دقیق و مشخصی منجر شده و خروجی‌های قابل اندازه‌گیری ارائه دهد.

چرا نورولیدرشیپ مهم و ارزشمند است؟

در دنیای پیچیده و متلاطمی زندگی می‌کنیم. انسان‌ها پیچیده‌تر شده‌اند، تصمیم‌گیری در اکثر مواقع سخت است و رهبری اثربخش، بیش از هر عاملی به موفقیت شما به عنوان یک لیدر کمک می‌کند. موارد زیر، اهمیت این موضوع را تایید می‌کند:

۱) نورولیدرشیپ به خود آگاهی مدیران کمک بسیار بزرگی می‌کند.

۲) شناخت مغز انسان‌ها، شما را سازگارتر می‌کند.

۳) تصمیمات به دور از هیجان و کم اشتباهی گرفته می‌شود.

۴) کارمندان را بهتر از قبل درک می‌کنید.

۵) تغییرات را بسیار بهتر مدیریت می‌کنید.

برای یادگیری نورو لیدرشیپ، قبل از هرچیز باید با مغز آشنا شویم و ساختار آن را به خوبی بشناسیم. آناتومی، اجزای مغز و نحوه عملکرد آن‌ها، سلول‌های عصبی و هر آن چیزی که به شناخت بهتر این عضو منجر می‌شود در اولویت است. به طور مثال، اشنایی با سیستم‌های دوگانه مغز، عملکرد مغز در مواجهه با شرایط استرس زا، نحوه پردازش اطلاعات، مسیر عصبی و طرز فکر رشد، از جمله مباحث مقدماتی برای وارد شدن در مسیر نورو لیدرشیپ هستند.

هفت عادت کسانی که طرز فکر رشد دارند

تمرین، استمرار یادگیری و پیاده سازی آموخته‌ها، در مرحله بعدی صورت می‌گیرد. اینجا به کمک چیزهایی که یاد گرفته‌اید، شیوه جدید رهبری خود را اجرا می‌کنید. این را هم بگوییم که علم نورو مارکتینگ (بازاریابی مغز محور) به اجرای تکنیک‌های نورو لیدرشیپ کمک بزرگی می‌کند.

در دنیایی که به سرعت در حال تغییر است، رهبری اثربخش بیش از هر زمان دیگری ضروری است. در این مقاله تا حد زیادی با مبحث جذاب نورو لیدرشیپ آشنا شدید اما این پایان راه نیست. ما در مجموعه بیشتر از یک نفر با مدیریت پیام بهرام‌پور، به اهمیت رهبری مغزمحور باور داریم و چون اثرات مستقیم و مثبت این شیوه نوین رهبری را در همه ابعاد سازمانی لمس کرده‌ایم، تلاش می‌کنیم ضمن گسترش آگاهی درباره این موضوع، به سازمان‌ها کمک کنیم تا به سلاح قدرتمند رهبری مغزمحور مجهز شوند. در آینده حرف‌های تازه‌ای درباره این موضوع از ما خواهید شنید.

به امید پرورش رهبرانی اثربخش‌تر و دنیایی بهتر. به امید اینکه روزی هر نفر بیشتر از یک نفر باشد…